با اینکه امن ترین ناوگان حمل و نقل دنیا ناوگان هوایی میباشد اما سوانح هوایی همچنان قربانی میگیرد . هربار یک هواپیما سقوط میکند همه ی دنیا متوجه میشوند و کارشناسانی برای تحقیقات اینکه دقیقا چه اتفاقی افتاده است مامور میشوند .
اما این که این محققان چه مواردی را پیگیری میکنند و چگونه میتوانند متوجه بشوند که ریشه ی این حادثه در کجا بوده است ، موضوع این مقاله میباشد .
جعبه سیاه هواپیما چیست ؟
معمولا بعد از یک فاجعه هوایی اولین قسمتی که به ذهن خطور میکند که بتوان از آن اطلاعات گرفت جعبه سیاه هواپیما است .
اما در مورد این قسمت حیاتی چقدر میدانید ؟
تمام شرکت های ارائه کننده ی خدمات حمل و نقل هوایی موظف هستند که هواپیماهایشان مجهز به سیستم ضبط کننده صدای کابین خلبان و ضبط کننده ی داده ها ی پرواز باشند .
برای پیدا کردن این دوسیستم بسیار مهم محققان به جعبه سیاه هواپیما رجوع میکنند .
وقتی هیچکدام از قطعات و تجهیزات هواپیما که به عنوان مدرک در سانحه هوایی پیدا میشوند نمیتوانند به فهمیدن علت حادثه کمک کنند ، هردوی این قطعات میتوانند بسیار حیاتی باشند و به بررسی سانحه هوایی و فهمیدن علت آن کمک کنند .
محل جعبه ی سیاه هواپیما در قسمت آخر هواپیما قرار دارد .
از لحاظ فنی مهندسی ، وقتی یک هواپیما سقوط میکند معمولا سر هواپیما بیشتر و سریعتر آسیب میبیند . ولی دم هواپیما دیرتر و کمتر آسیب میبیند .
پس کاملا توجیح پذیر است که جعبه سیاه در دم هواپیما باشد .
اغلب ، به عنوان مثال وقتی هواپیما در دریا سقوط میکند ، مثل اتفاقی که در سال 1985 انفجار هواپیمای پرواز 182 ایر ایندیا بوسیله ی تروریست های سیک برفراز اقیانوس اطلس در جنوب ایرلند رخ داد ، تحقیقات کمی برای آن صورت گرفته زیرا در چنین موقعیت خاصی خلبان فرصت صحبت و واکنش در برابر آن ندارد که ضبط بشود تا با پیدا کردن حتی جعبه سیاه هم بتوان چیزی فهمید و تمامی تکه تکه های هواپیما غرق میشود و واقعا سرنخی باقی نمیماند .
امروزه جعبه ی سیاه هواپیما یک قسمت حیاتی کمک کننده برای فهمیدن علت سانحه ی هوایی میباشد .
مثلا در کشف جعبه سیاه در سانحه هوایی مکزیک در 4 نوامبر 2008 که چهل کشته داد و وزیر کشور مکزیک داخل مسافران حضور داشت ، اطلاعات بسیار مفیدی کشف شد .
شاید از خودتان بپرسید چگونه در یک سانحه ی وحشتناک هوایی که همه ی سیستم های هواپیما تقریبا نابود میشود میتوان جعبه ی سیاه و ضبط کننده ها را پیدا کرد ؟
برای کشف محل ضبط کننده ی صدای کابین خلبان و ضبط کننده ی اطلاعات پرواز بعد از حادثه ی سقوط هواپیما در اقیانوس ، هر ضبط کننده یک دستگاه نصب شده چراغ شناساگر زیر آب ( Underwater Locator Beacon ) روی خودش دارد .
این وسیله بلافاصله بعد از تماس با آب فعال میشود و میتواند از عمق 14000 پایی سیگنال ارسال کند .
دقت کنید که هر فوت 30.05 سانتی متر است و این یعنی از فاصله ی 4200 متری سیکنال قابل تشخیص میباشد .
همچنین برای کمک به پیدا شدن هرچه سریعتر آنها جعبه سیاه واقعا سیاه نیست بلکه نارنجی است .
برای تست مقاومت در برابر سوانح مختلف ، برروی این قطعات آزمایش های بیشماری انجام میشود . برای مثال برروی یک جعبه سیاه هواپیما 2100 تست انجام میشود .
از جمله :
جالب است بدانید که این ضبط کننده ها میتوانند اطلاعات پرواز را 25 ساعت نگه دارد .
آینده ی تکنولوژی ساخت جعبه ی سیاه
تلاش های بسیار زیادی برای بهتر کردن تکنولوژی و البته قابل اعتماد کردن جعبه سیاه توسط شرکت های مربوطه انجام شده است .
یک کمپانی تولید کننده ی چراغ هواپیما در سال 2007 از یک قطعه ی کامل همه جانبه ی ضبط اطلاعات پرواز رونمایی کرد
که از آن بر روی تمامی هواپیماهای FURY piston استفاده کرد .
این کمپانی در طی ساخت یک نمونه ی آزمایشگاهی اعلام کرد که اگر نرم افزار مناسب استفاده شود همین mp3 های پخش موزیک میتوانند تا 500 ساعت اطلاعات بر روی ضبط کننده ی اطلاعات پرواز نگه دارند .
چه خطراتی تیم تحقیقاتی را تهدید میکند ؟
درست است که تیم تحقیقاتی سانحه بعد از وقوع حادثه میرسند که دیگر انفجاری وجود ندارد ، اما باید بدانید که خطرات بسیاری همچنان آنها را تهدید میکند .
از جمله وظایف تیم تحقیقاتی ، بازیابی ، آزمایش ، و بررسی مدارکی مثل لاشه ی هواپیما که ممکن است در حال از بین رفتن باشد و در بیشتر موارد از لحاظ فیزیکی خطر آفرین است ، مثل محموله های خطر ناک ، قابل اشتعال یا مواد سمی ، بخارات ، چیزهای تیز و سنگین یا تجهیزات تحت فشار و یا حتی بیماری زا که ممکن است شیوع پیدا کند .
در کنار تیم تحقیقاتی ، تیم های حفظ امنیت مثل پلیس و آتش نشانی برای حفظ و کنترل فضا اقداماتی را انجام میدهند .
مثلا تیم آتش نشان نباید اجازه دهد که آتش به مکان های دیگر اشاعه پیدا کند .
و همچنین به هیچ عنوان نباید اجازه دهند که مردم عادی به منطقه سقوط هواپیما ورود پیدا کنند .
کلیه تیم تحقیقات سانحه به لباس های مخصوص برای انجام تحقیقات مجهز هستند . این لباسها ضد اشعه هستند و سرتا پای شخص را به طور کامل پوشش میدهند .
